Duurzaam drijven in Amsterdam

Froukje Jansen koos voor duurzaamheid en avontuur met vrienden en belandde daardoor in een waterwoning binnen het CPO-project Schoonschip in Amsterdam Noord. In Casco magazine, hét magazine voor duurzame bouw, vertellen zelfbouwers hun verhaal. Op onze website laten we een gedeelte van hun bouwreis zien. Wil je alle foto's en het hele verhaal lezen van Froukje Jansen? Bestel dan via onze website Casco magazine 2.

Je eerste eigen huis was meteen een zelfbouwhuis. Waarom wilde je een eigen huis bouwen?

‘Dertien jaar geleden fantaseerden mijn goede vriend Thomas Sykora en ik over een duurzame manier van wonen met een groep vrienden. Thomas kwam met het idee van duurzame waterwoningen, omdat op het water bouwen een prima alternatief is als er op het land weinig plek is om te bouwen. Thomas nam samen met vriendin Marjan de Blok het initiatief om met de gemeente Amsterdam te gaan praten met als doel een geschikte plek te vinden en ze te enthousiasmeren voor dit idee. Er zijn zeer veel gesprekken gevoerd, juridische hobbels genomen en geduld getest voordat de gemeente besloot ons deze plek in de Buiksloterham in Amsterdam Noord toe te kennen. Vanaf het prille begin was ik betrokken bij Schoonschip (zoals de wijk nu heet), maar ik ben er ook even uit gestapt omdat ik niet wist of ik wel een huis kon kopen. In die tijd schreef ik ook het boek Duurzaamheid van binnenuit en het werd voor mij steeds duidelijker dat duurzaamheid gaat over zelf en samen verantwoordelijkheid nemen. Met het bouwen van een duurzaam huis deed ik een poging! In het kader van practice what you preach besloot ik voor het avontuur te gaan; hoe vaak komt het in je leven nu voor dat je met vrienden in Amsterdam op het water kunt wonen?!? Samen met Noa Lodeizen kon ik een kavel delen. Een van de bijzondere kenmerken van Schoonschip is dat we ook gedeelde bakken hebben; er zijn in totaal dertig boten voor zesenveertig huishoudens gebouwd.’

Je hebt er dus niet bewust voor gekozen om op het water te gaan wonen?

‘Nee, dat was meer een mooie bijkomstigheid. Wel kan ik nu zeggen dat het te gek is om op het water te wonen. Al vind ik een tuin ook erg fijn. Een nadeel van op het water wonen is dat de boot al snel uit balans is. We liggen momenteel scheef, onder andere omdat ik mijn bloempotten niet meegerekend had in het gewicht. Ik moet dus nog een aanbouw aan de andere zijkant laten maken om de boot weer waterpas te krijgen. Eerste tip: de balansberekening moet echt helemaal in orde zijn.’

Maar je hebt er wel bewust voor gekozen om met een grote groep vrienden in zee te gaan. Hoe ging dat?

‘We zitten met z’n allen in een woonvereniging. Hoewel er echt wel eens onenigheid is, is het vooral gezellig. Je moet je erop instellen dat je rekening met elkaar houdt en accepteren dat je soms voordeel en soms nadeel hebt. Qua financiering was ons project een uitdaging. Voor banken was een twee-onder-één-kapwoning op het water compleet nieuw en de financiering dus ingewikkeld. Alleen Triodos durfde deze nieuwe constructie aan. Het hielp daarbij natuurlijk ook enorm dat het een duurzaam project is.’

Hoe kies je een architect voor een gedeelde duurzame waterwoning?

‘We wilden met veertien huishoudens samen een basisboot ontwikkelen waarop iedereen zijn of haar eigen woning kon baseren om kosten te besparen. Voor de ontwikkeling van deze basisboot kozen wij MTB Architecten omdat zij al veel ervaring hadden in duurzaam bouwen op het water. Architect en eigenaar Martijn Braunstahl heeft uiteindelijk in totaal acht boten gebouwd in onze wijk. Een enorme klus omdat in de praktijk niemand echt bij het ontwerp van de basisboot bleef. Voor Noa en mij was het bouwen van een huis volkomen nieuw, net als voor de andere huishoudens. Martijn heeft ons met talloze ontwerpen, engelengeduld, de nodige volharding – en behoorlijk wat extra grijze haren, vermoed ik – door dit proces heen geloodst, en met een geweldig resultaat!’

Wat waren je wensen qua materialen, qua oppervlakte en qua indeling?

‘Ik heb lang gezocht naar een mooie, warme FSC-gecertificeerde houtsoort voor de gevelbekleding. Uiteindelijk is het Siberische lariks geworden. Verder wilde ik vooral veel licht, aan alle kanten ramen, buitenruimte en toch privacy. Martijn opperde over elkaar heen te bouwen zodat we in alle richtingen zonlicht zouden hebben; dat heeft echt geweldig uitgepakt en op deze manier voelt het huis heel ruim aan. Ook wilde ik beneden slapen. Daar ben ik nog steeds heel blij mee, want het blijft beneden lekker koel in de zomer. In mijn huurhuis had ik een extreem kleine douche, dus dat ik hier een ruime badkamer wilde stond vast. Daarnaast wilde ik twee slaapkamers. Ik heb er nog even over gedacht om de keuken boven te plaatsen, maar gelukkig heb ik dat niet gedaan. Het is heerlijk om de boodschappen niet steeds de trap op te hoeven slepen. Qua sfeer verlangde ik naar kalmte en ruimtelijkheid. Dat is de reden dat er een vide gekomen is. Met dank aan onze architect Martijn! Hij adviseerde ruimtelijkheid boven extra vierkante meters. En dat heeft enorm goed uitgepakt, nu staat er zelfs een boom in ons huis.’

Waar heb je je door laten inspireren?

‘Ik ben naar IJburg gegaan omdat daar veel waterwoningen liggen en heb geregeld op Pinterest gekeken. En in Sausalito, vlak bij San Francisco, heb ik ook een soortgelijke woonwijk op het water bezocht. Het vrije gevoel van daar is terug te zien op onze gezamenlijke steigers.’

In welk opzicht is je waterwoning duurzaam?

‘Het innovatieve aan ons project is onder andere dat we een smart grid hebben; we wisselen energie met elkaar uit. Als ik bijvoorbeeld geen energie verbruik, gaat deze naar de buren en omgekeerd. Het smart grid is in eigendom van ons collectief. Verder hebben we allemaal zonnepanelen en zijn de woningen extreem goed geïsoleerd. We hebben allemaal een sedumdak en hebben als collectief elektrische auto’s en fietsen die we delen. Ook doen we mee met een pilot van Waternet. Als we ons toilet doorspoelen, gaat het vuile water naar een bioraffinaderij en wordt het omgezet in energie. De wc’s maken een oorverdovend geluid, zoals in een vliegtuig, maar dat nemen we op de koop toe. Uiteraard hebben we ook een warmtepomp en hebben de douches een wtw. Grappig detail: de technische ruimte deel ik met mijn buurvrouw. We kunnen beiden van binnenuit bij de technische ruimte komen, dus de kinderen lopen zo af en toe binnendoor naar elkaar toe.’

Bestel Casco Magazine 2 - 2022 voor het complete verhaal en uitgebreide fotoreportage van de start tot eindresultaat.

Fotograaf: Tiago Leal.